"Normotermi ve Perioperatif Hipotermi" konulu yazıda Normotermi ve Perioperatif Hipotermi terimlerinin tanımı, kişilerde vücut sıcaklık farklılıklarına dair açıklamalar, ölçüm yöntemleri ve sıcaklık değerleri konusunda genel bir bilgi yer almakta.
Buradaki yazıda termoregülasyonun normal koşullar altındaki fonksiyonuna dair bilgiler yer almakta.
Buradaki yazıda termoregülasyonun normal koşullar altındaki fonksiyonuna dair bilgiler yer almakta.
Normal Koşullar Altında Termoregülasyon
Termoregülasyon vücut sıcaklığını kontrol eder ve sıcaklığın ideal aralıkta kalmasını sağlar (çekirdek sıcaklık 37°C). Ciltte bulunan ve sıcak ile soğuğu algılayan reseptörlere termoreseptör denir. Termoreseptörler cilt üzerinde çeşitli yerlerde bulunurlar ve sıcaklık soğukluk durumunu omuriliğe bağlı olan duyu lifler aracılığıyla hipotalamusta bulunan termoregülasyon merkezine iletir.
Hipotalamus bu bilgileri "eşik aralık sıcaklıklarla" karşılaştırır. Termoreseptörler, sıcaklık değişimlerine yanıt verirler ve farklı sıcaklık düzeylerinde farklı yanıtlar verirler1
1 Guyton AC, Hall JE. Textbook of Medical Physiology. 10th Ed. ©2000 p. 562
Resim Kaynak: Arizant Healthcare Inc., a 3M company.
Çekirdek sıcaklık hayati organlar etrafında olan sıcaklık olarak tanımlanmaktadır ve normal koşullar altında 37°C olarak kabul edilir. Periferdeki sıcaklık her zaman çekirdek sıcaklığa göre 2-4°C daha soğuktur. Bu durumda çekirdek sıcaklık 37°C iken perifer bölgelerdeki sıcaklık 33°C olabiliyor. Aşağıdaki resimde koyu kırmızı ile belirtilen alan, çekirdek sıcaklığın bulunduğu alanı gösteriyor.
Hipotalamus bu bilgileri "eşik aralık sıcaklıklarla" karşılaştırır. Termoreseptörler, sıcaklık değişimlerine yanıt verirler ve farklı sıcaklık düzeylerinde farklı yanıtlar verirler1
1 Guyton AC, Hall JE. Textbook of Medical Physiology. 10th Ed. ©2000 p. 562
Çekirdek sıcaklık hayati organlar etrafında olan sıcaklık olarak tanımlanmaktadır ve normal koşullar altında 37°C olarak kabul edilir. Periferdeki sıcaklık her zaman çekirdek sıcaklığa göre 2-4°C daha soğuktur. Bu durumda çekirdek sıcaklık 37°C iken perifer bölgelerdeki sıcaklık 33°C olabiliyor. Aşağıdaki resimde koyu kırmızı ile belirtilen alan, çekirdek sıcaklığın bulunduğu alanı gösteriyor.
Resim Kaynak: http://www.bbc.co.uk/schools/gcsebitesize/science/add_ocr_pre_2011/homeostasis/bodytemprev1.shtml
İnsanlarda vücut sıcaklığındaki eşik aralığı 0,2 °C’dir, yani vücut sıcaklığı bu aralıkta artış veya düşüş gösterir. Bu aralığın dışına çıkılması durumunda termoregülasyon merkezi aracılığıyla damarlarda vazodilatasyon veya vazokonstriksiyon oluşturulur ve titreme veya terleme sonucunda vücudun ısınması veya serinlemesi sağlanır, yani kısaca vücut sıcaklığı regüle edilir.
Resim Kaynak: Arizant Healthcare Inc., a 3M company.
Termoregülasyon Merkezi - Vazodilatasyon - Terleme
Vücut sıcaklığındaki artışın eşik aralığının üst sınırına erişmesi durumunda vazodilatasyon (damar genişlemesi) tetiklenir ve bu durum periferdeki daha soğuk olan kanın daha hızlı bir şekilde çekirdek sıcaklık ile karışmasını sağlar ve terleme ile vücudun serinlemesini sağlayarak sıcaklığın normal değerlerde kalmasını sağlar.Termoregülasyon Merkezi - Vazokonstriksiyon - Titreme
Vücut sıcaklığındaki düşüşün eşik aralığının alt sınırına erişmesi durumunda vazokonstriksiyon (damar büzüşmesi) tetiklenir ve bu durum periferdeki daha soğuk olan kanın daha yavaş bir şekilde çekirdek sıcaklık ile karışmasını sağlar ve titreme ile enerji üreterek sıcaklığın normal değerlerde kalmasını sağlar.
En iyi termoregülasyon kişinin kendisi tarafından yapılanıdır, örneğin sıcak ortamda hafif giyinerek klima çalıştırmak veya soğuk ortamda daha kalın giyinerek ısıtıcı çalıştırarak.
En iyi termoregülasyon kişinin kendisi tarafından yapılanıdır, örneğin sıcak ortamda hafif giyinerek klima çalıştırmak veya soğuk ortamda daha kalın giyinerek ısıtıcı çalıştırarak.
Cerrahi hastalarda termoregülasyon anestezi indüksiyonuna bağlı olarak baskılanmaya uğrar ve termoregülasyonun çalışma fonksiyonunda değişiklik meydana gelir. Anestezi altındaki termoregülasyon ile ilgili bilgi almak için "Anestezik Ajanların Termoregülasyon Üzerindeki Etkileri" konulu yazıyı okuyunuz.
